Dünyada yapay zeka teknolojilerinin hızlı yükselişi, pek çok ülkede yeni düzenleyici önlemleri zorunlu hale getirdi. Bu gelişmelere son olarak Çin merkezli yapay zeka girişimi DeepSeek, İrlanda ve İtalya’dan gelen veri gizliliği sorgulamalarıyla gündeme geldi. DeepSeek, dünya çapında popülerleşen büyük dil modeli teknolojileriyle dikkat çekiyor. Ancak, şirketin kişisel verileri nasıl işlediğine dair artan şüpheler, Avrupa’da düzenleyici kurumların harekete geçmesine neden oldu.
İrlanda ve İtalya’dan Veri Gizliliği Talepleri
İrlanda Veri Koruma Komisyonu (Data Protection Commissioner, DPC), DeepSeek’e İrlanda’daki vatandaşların kişisel verilerinin nasıl işlendiği hakkında bilgi talep eden bir mektup gönderdi. İrlanda’nın veri koruma makamları, DeepSeek’in hizmetlerini kullanan vatandaşların verilerinin güvenliği konusunda endişeler taşıyor. Bir DPC sözcüsü, TechCrunch’a yaptığı açıklamada, “DeepSeek, İrlanda’daki veri sahipleriyle ilgili yürütülen veri işleme hakkında detaylı bilgi talep eden bir yazı aldı” ifadelerini kullandı. Ancak İrlanda’daki yetkililer, bu konuyla ilgili daha fazla açıklama yapmaktan kaçındı.
Benzer bir gelişme, İtalya’dan geldi. İtalya’nın Veri Koruma Otoritesi, DeepSeek’e İtalya’daki kullanıcıların verilerinin korunmasına dair endişeleri gidermek amacıyla bir bilgi talebi gönderdi. İtalya’dan gelen mektubun içerdiği uyarı oldukça netti: “Milyonlarca İtalyanın verileri risk altında.” İtalya, DeepSeek’in kişisel verileri nasıl topladığı ve işlediğine dair daha fazla ayrıntı isteyen bir şikayetle harekete geçmişti. Şirketin, bu taleplerle ilgili verdiği cevaplar, hala kamuya açıklanmadı. Ancak, DeepSeek’in mobil uygulaması, Google ve Apple’ın İtalya’daki mağazalarından kaldırıldı.
DeepSeek’in Verileri Toplama ve İşleme Yöntemleri
DeepSeek, yapay zeka tabanlı büyük dil modeli teknolojileriyle verileri toplarken, özellikle kişisel bilgilerin nasıl kullanıldığı konusu şüpheleri beraberinde getiriyor. DeepSeek’in gizlilik politikası, verilerin yalnızca Çin’de barındırıldığını, ancak bunun Avrupa’nın veri koruma yasalarına uygun şekilde işlenmesi gerektiğini belirtiyor. Ancak, şirketin gizlilik politikasında veri aktarımının nasıl yapıldığı ve hangi ülkelerde verilerin saklandığına dair net bir açıklama bulunmuyor.
Avrupa’daki düzenleyiciler, DeepSeek’in veri aktarımı sürecinin Genel Veri Koruma Yönetmeliği kurallarına uygun olup olmadığını sorguluyor. Özellikle, verilerin hangi amaçlarla toplandığı ve yapay zekâ sisteminin eğitimi için hangi bilgilerin kullanıldığı konusunda şüpheler var. İtalya, hangi kişisel verilerin hangi kaynaklardan toplandığına dair daha fazla bilgi istiyor. Ayrıca, Çin’deki sunucularla ilgili daha fazla ayrıntı talep ediliyor. DeepSeek’in veri toplama ve kullanım süreçleri konusunda şeffaflık eksiklikleri, düzenleyici kurumların bu konuyu daha derinlemesine incelemelerini gerektiriyor.
Çocukların Verilerinin Korunması: Derinlemesine İnceleme
DeepSeek’in veri işleme politikalarında dikkat çeken bir diğer sorun, yaş doğrulama ve reşit olmayan kullanıcılarla ilgili belirsizlikler. Euroconsumers ve İtalyan veri koruma ajansı, DeepSeek’in 18 yaş altındaki kullanıcıların verilerini nasıl işlediği ve bu yaş grubunu nasıl koruduğu hakkında herhangi bir detay paylaşmadığını vurguluyor. Şirketin gizlilik politikasına göre, 18 yaş altı kullanıcıların hizmeti kullanması yasaklanmış olsa da, bu kısıtlamaların nasıl denetlendiği veya uygulandığına dair bir açıklama bulunmuyor. Ayrıca, 14 ila 18 yaş arasındaki kullanıcılar için uygulamanın gizlilik politikasını bir yetişkinle birlikte okuma önerisi de şüphe uyandıran bir diğer nokta.
Yapay Zeka Yasası ve Avrupa’daki Endişeler
DeepSeek’in Avrupa’da karşılaştığı bu düzenleyici soruşturmalar, bölgedeki dijital güvenlik yasalarının daha sıkı bir şekilde uygulanacağına dair ipuçları veriyor. Avrupa Komisyonu, yapay zeka ve veri gizliliği konusunda büyük bir endişe taşıyor. Komisyon, DeepSeek gibi yapay zeka uygulamalarının, Avrupa’daki güvenlik, gizlilik ve ifade özgürlüğü kurallarına uygunluğunu gözden geçiriyor. Yapay Zeka Yasası, Avrupa’daki tüm yapay zeka hizmetlerinin belirli kurallara uymasını gerektiriyor. Ancak, Avrupa Komisyonu, DeepSeek hakkında henüz somut bir soruşturma başlatmak için erken olduğunu belirtti.
Yeni Teknolojik Riskler ve Düzenleyici İncelemeler
DeepSeek’in büyük veri ve yapay zeka teknolojileri, bazı çevrelerde, yapay zeka geliştirme ve işletme maliyetlerinin beklenenden daha düşük olduğunu düşündürmeye başladı. Şirketin verileri toplama ve işleme şekli, bazıları için yapay zekâ üretiminin maliyet tabanına dair yeni bir perspektif ortaya koyuyor. Bununla birlikte, DeepSeek’in altyapısı ve veri işleme yöntemlerinin daha fazla şüphe uyandırmasına neden olan bir diğer faktör, fikri mülkiyet haklarına dair sorunları gündeme getirmesi. Microsoft ve OpenAI, benzer şekilde verileri tescilli yapay zeka modellerinden “damıtarak” kullandığına dair kanıtlar sundu. Eğer bu doğruysa, fikri mülkiyet haklarına dair yasal tartışmalar derinleşebilir.
Daha Fazla Şeffaflık ve Takip Gerekiyor
İtalya ve İrlanda’dan gelen veri gizliliği talepleri, DeepSeek’in Avrupa’daki faaliyetlerinin denetlenmesi için ilk adımlarını oluşturuyor. Ancak, şirketin kişisel verileri nasıl işlediğine dair şeffaflık eksiklikleri, daha fazla soruşturma gerektirebilir. Avrupa’daki düzenleyici kurumlar, DeepSeek’in verileri nasıl topladığı ve kullandığı konusunda daha fazla açıklama talep ediyor. Şirketin uygulamalarına yönelik yapılan bu incelemeler, yapay zeka uygulamalarının küresel düzeyde nasıl denetlenmesi gerektiği konusunda da önemli bir tartışma başlatabilir.