Dünya, yapay zeka devriminin tam ortasında yeni bir güç dengesi kurarken, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ülkesini bu yarışta ön sıralara taşımak için 109 milyar euroluk (yaklaşık 112 milyar dolar) devasa bir yatırım paketi açıkladı. Macron’un duyurusu, ABD’nin OpenAI, SoftBank ve Oracle ortaklığında 500 milyar dolarlık “Stargate” projesini duyurmasından kısa bir süre sonra geldi.
Bu adım, Fransa’nın ve dolayısıyla Avrupa’nın yapay zeka alanındaki küresel rekabetteki konumunu güçlendirme çabasının bir parçası olarak değerlendiriliyor. Yapılan yatırımlar, büyük ölçüde AI odaklı veri merkezlerinin inşasına yönlendirilecek ve ülkenin enerji avantajlarından faydalanılarak sürdürülebilir bir altyapı oluşturulacak.
Fransa’nın Yapay Zeka Stratejisi: Büyük Yatırımlar ve Küresel Rekabet
Macron, France 2 ve Hindistan’ın First Post televizyonuna verdiği röportajda, Fransa’nın yapay zeka yarışında hızlanacağını belirtti ve şu sözleri kullandı:
“Bu akşam size şunu söyleyebilirim, Avrupa hızlanacak, Fransa hızlanacak. ABD’nin Stargate projesine karşı biz de kendi yolumuzu çiziyoruz.”
Yatırım paketi, Birleşik Arap Emirlikleri merkezli MGX’ten 30 ila 50 milyar euro, Kanada yatırım şirketi Brookfield’den 20 milyar euro, Fransa’nın kamu yatırım bankası Bpifrance’dan 10 milyar euro ve Fransız telekom devi Iliad’dan 3 milyar euro olmak üzere toplamda 83 milyar euroya ulaşmış durumda. Ancak bu rakamın daha da artması bekleniyor. Orange ve Thales gibi dev Fransız şirketlerinin de yatırımcılar arasında olduğu belirtiliyor.
Yatırımların büyük bir kısmı, yapay zeka modellerini eğitmek için kritik öneme sahip yeni nesil veri merkezlerine harcanacak. Bu veri merkezleri, Avrupa’nın en büyük AI kümelerinden birini oluşturmayı hedefliyor.
Mistral AI ve Avrupa’nın Büyük Oyuncuları Sahneye Çıkıyor
Fransa’nın yapay zeka alanındaki yükselen yıldızı Mistral AI, bu yatırımlardan önemli ölçüde faydalanacak şirketlerden biri. OpenAI, Anthropic ve DeepSeek gibi devlerle rekabet edebilecek seviyeye ulaşmayı hedefleyen Mistral AI, ülkenin Essonne bölgesinde yeni bir yapay zeka veri merkezi kuracağını duyurdu.
Mistral AI CEO’su Arthur Mensch, projeye birkaç milyar euro yatırım yapılacağını ve bu yatırım sayesinde daha verimli sistemler eğitilecek yeni bir yapay zeka kümesinin oluşturulacağını açıkladı. Mensch, Fransız televizyon kanalı TF1’e verdiği röportajda şu ifadeleri kullandı:
“Bu yatırım, Avrupa’nın yapay zeka yarışında varlığını sürdürebilmesi için kritik öneme sahip. Daha güçlü modeller geliştirmek ve rekabet avantajımızı artırmak için bu tür büyük ölçekli projelere ihtiyacımız var.”
Yatırım planlarının yalnızca Fransa’ya değil, tüm Avrupa yapay zeka ekosistemine büyük bir katkı sunması bekleniyor.
Enerji Avantajı: Fransa’nın Yapay Zeka Merkezine Dönüşmesi
Fransa’nın yapay zeka yatırımları konusunda en büyük avantajlarından biri enerji altyapısı. Ülkenin elektrik üretiminin büyük bir kısmı nükleer santrallerden sağlanıyor ve Fransa, Avrupa’nın en büyük karbonsuz enerji üreticisi konumunda.
Macron’un açıklamalarına göre, Fransa 2024 yılında komşu ülkelere 90 terawatt saat elektrik ihraç etti. Yapay zeka veri merkezlerinin enerji tüketimi göz önüne alındığında, bu durum Fransa’yı yapay zeka yatırımları için Avrupa’daki en ideal lokasyonlardan biri haline getiriyor.
Fransa hükümeti, yapay zeka veri merkezlerine 1 gigavat nükleer güç tahsis edileceğini duyurdu. Bu, çevre dostu yapay zeka altyapısı oluşturma konusunda Fransa’nın stratejik bir avantaj yakalamasına yardımcı olabilir.
Macron, konuyla ilgili şu sözleri sarf etti:
“Fransa’da olağanüstü bir enerji liderliğimiz var. Dünyanın en karbonsuz, en istikrarlı ve güvenli elektriğini üretiyoruz. Yapay zeka altyapımızı bu avantaj üzerine inşa edeceğiz.”
DeepSeek ve Açık Model Tartışmaları
Macron, konuşmasında yalnızca Fransa’nın yatırımlarından değil, küresel yapay zeka ekosisteminde yaşanan açık model ve ölçeklendirme tartışmalarından da bahsetti. DeepSeek’in, OpenAI modellerinden elde ettiği çıktıları kendi sistemlerine entegre ettiğine dair iddialar, AI dünyasında büyük yankı uyandırdı.
OpenAI, DeepSeek’in AI modelini damıtma yöntemiyle geliştirdiğine dair kanıtları olduğunu açıkladı. Yani DeepSeek, OpenAI’nin ChatGPT gibi büyük modellerinin çıktılarından öğrenerek kendi sistemlerini oluşturmuş olabilir.
Bu durum, yapay zekada etik ve rekabet dinamikleri açısından büyük bir tartışma yaratırken, Macron Avrupa’nın bu yarışta nasıl bir yol izleyeceğine dair şu yorumu yaptı:
“Ölçeklendirme yarışı vardı. Herkes daha büyük ve daha güçlü olmak zorunda olduğunu düşünüyordu. Ancak DeepSeek ne yaptı? Açık modellerden yenilikleri aldı ve daha tutumlu bir yaklaşımla kendi modeline uyarladı. Avrupa da bu yarışın içinde olmalı.”
Fransa, Küresel Yapay Zeka Yarışında Öne Geçebilir mi?
Fransa’nın 109 milyar euroluk yapay zeka yatırımı, Avrupa’nın teknoloji rekabetinde elini güçlendirebilecek en büyük projelerden biri olarak değerlendiriliyor. ABD’nin Stargate projesine kıyasla ölçek olarak daha küçük olsa da, Fransa’nın enerji avantajı ve güçlü yatırımcı desteği ülkeyi yapay zeka ekosisteminde önemli bir oyuncu haline getirebilir.
Önümüzdeki yıllarda Mistral AI, Wandercraft, Owkin ve diğer Fransız girişimlerinin küresel pazarda nasıl bir konum alacağı merak konusu. Ancak şimdiden Fransa, yapay zeka yarışında vites yükselttiğini açıkça ortaya koyuyor.