2024 yılı, girişim sermayesi yatırımları açısından köklü değişimlerin yaşandığı bir yıl oldu. Küresel teknoloji ekosistemi, yapay zekaya yapılan yatırımlarla sarsıldı. Dealroom‘un yayımladığı verilere göre, yapay zeka girişimlerine yapılan yatırımlar 110 milyar doları aşarak bir önceki yıla kıyasla %62’lik artış gösterdi. Buna karşın, teknoloji sektörünün genelinde yatırım hacmi %12 düşüşle 227 milyar dolara geriledi.

Bu dramatik değişim, yatırımcıların önceliklerini yeniden şekillendirdiğini gösteriyor. Peki, yapay zekaya olan bu yoğun ilginin ardında hangi faktörler yatıyor? Ve bu eğilim, girişimcilik ekosisteminde nasıl bir geleceğe işaret ediyor?

Yapay Zeka Yatırımlarındaki Büyük Dalgayı Ne Tetikledi?

Yapay zeka, yalnızca tek bir sektörle sınırlı kalmayan geniş bir ekosistemi kapsıyor. Donanım ve altyapıdan, temel yapay zeka modellerine ve son kullanıcıya ulaşan uygulamalara kadar birçok alanda etkisini hissettiriyor.

Bu durum, yatırımcıların yapay zeka şirketlerine yönelmesini kaçınılmaz kıldı. Yapay zeka destekli çözümler, daha verimli iş süreçleri, otonom sistemler ve büyük veri analitiği gibi alanlarda devrim yaratıyor. Büyük dil modelleri, otonom araçlar ve savunma teknolojileri gibi yenilikçi projeler, yatırımcıların ilgisini en çok çeken başlıklar arasında yer aldı.

En Büyük Kazananlar: Yapay Zeka Devleri

2024 yılında en çok yatırım çeken yapay zeka girişimleri arasında birbirinden farklı alanlarda faaliyet gösteren şirketler dikkat çekiyor. Bunlardan bazıları şunlar:

• Databricks: Veri analitiği ve yapay zeka tabanlı veri işleme çözümleri sunuyor. 10 milyar dolarlık yatırım alarak OpenAI’yi geride bıraktı.
• OpenAI: ChatGPT gibi yapay zeka modelleriyle sektörde öncü konumda. Şimdiye kadar 20 milyar dolarlık yatırım aldı ve önümüzdeki dönemde 40 milyar dolar daha çekmeyi hedefliyor.
• Anthropic: Büyük dil modelleri üzerine çalışan bir girişim olarak, üretken yapay zeka alanında etkili olmaya devam ediyor.
• Waymo: Otonom sürüş teknolojileri geliştiren Alphabet’e ait bu girişim, yapay zekanın ulaşım alanındaki etkisini güçlendirmeye devam ediyor.
• Anduril: Savunma sanayinde yapay zeka destekli teknolojiler geliştiren şirket, büyük yatırımcıların ilgisini çekiyor.
• xAI: Elon Musk’ın yapay zeka girişimi, yapay zeka uygulamalarına odaklanarak pazarda güçlü bir konuma sahip.
• Vantage: Veri merkezi ve altyapı çözümleri sunarak yapay zekanın temel yapı taşlarını oluşturuyor.

Bu şirketler, 2024’ün en büyük yatırımcı ilgisini çeken yapay zeka girişimleri olarak öne çıkarken, sektörün nereye doğru evrildiğine dair güçlü ipuçları veriyor.

ABD Liderliği Elinde Tutuyor, Çin ve Avrupa Takipte

Yapay zeka yatırımları, küresel ölçekte dengesiz bir dağılım gösterdi. ABD, 2024 yılında girişim sermayesi yatırımlarının %42’sini (80,7 milyar dolar) yapay zeka girişimlerine yönlendirdi. Avrupa’da ise bu oran %25’te kaldı. Çin, 7,6 milyar dolarlık yatırım ile küresel pazarda önemli bir oyuncu haline geldi.

Bu rakamlar, ABD’nin yapay zeka alanındaki liderliğini koruduğunu ancak Çin’in de giderek daha büyük bir oyuncu olmaya başladığını gösteriyor. Avrupa’da ise yapay zeka ekosisteminin daha az agresif bir yatırım anlayışıyla şekillendiği gözlemleniyor.

Dealroom’un kurucusu Yoram Wijngaarde, Avrupa’daki bu temkinli yaklaşımı “yenilikçilerin ikilemi” olarak tanımlıyor: “Sahip olduğumuz şeyleri değiştirmek istemiyoruz ve bu, daha az agresif bir pozisyon almamıza neden oluyor.”

Açık Kaynaklı Yapay Zeka: Yeni Bir Dalga mı Geliyor?

Yapay zeka yatırımlarındaki büyüme, yalnızca büyük bütçeli projelerle sınırlı kalmadı. Açık kaynaklı yapay zeka çözümleri de dikkat çekmeye başladı. Dealroom verilerine göre, 2024’te yapay zeka yatırımlarının %12’si açık kaynak girişimlerine yönlendirildi.

Örneğin, Avrupa’da faaliyet gösteren Mistral, açık kaynaklı yapay zeka modelleriyle öne çıkarken, Meta da bu alana önemli yatırımlar yapıyor. Bununla birlikte, açık kaynaklı projelerin tam olarak nasıl sınıflandırıldığı konusunda hala belirsizlikler var.

Elon Musk’ın xAI girişimi, Grok-1 modelini açık kaynak olarak sunarken, Grok-2’yi kapalı bir sistem olarak tuttu. Eğer xAI gibi şirketler bu kategoride değerlendirilirse, açık kaynaklı yapay zekaya yapılan yatırımların oranı %22’ye kadar yükselebilir.

Düşük maliyetli yapay zeka projeleri de dikkat çekiyor. Örneğin, DeepSeek, yalnızca 50 dolara OpenAI modellerine rakip olabilecek bir sistem geliştirdiğini duyurdu. 2025, bu tür maliyet odaklı yapay zeka projelerinin yükselişine tanıklık edebilir.

2025’te Yapay Zeka Yatırımları Nasıl Şekillenecek?

Yapay zeka sektörüne yapılan yatırımların bu denli hızlı artmasının ardında yüksek işletme maliyetleri de yatıyor. Büyük dil modelleri oluşturmak ve çalıştırmak, ciddi bir bilgi işlem altyapısı gerektiriyor. Ancak, daha verimli ve düşük maliyetli çözümler geliştiren girişimlerin de hızla yükselişe geçmesi bekleniyor.

Önümüzdeki dönemde yatırımcıların, pahalı büyük yapay zeka modelleri ile daha erişilebilir açık kaynak çözümleri arasında bir tercih yapmak zorunda kalacakları öngörülüyor. Bu noktada, yatırımcı ilgisinin hangi yöne kayacağı, 2025’in en büyük sorularından biri olacak.

Teknoloji dünyasında dengeler hızla değişirken, yapay zeka yatırımları girişim sermayesi dünyasında yeni bir çağ başlatmış gibi görünüyor. 2025’te bu eğilim devam edecek mi, yoksa daha dengeli bir yatırım dağılımı mı göreceğiz? Bu sorunun cevabı, yapay zeka teknolojilerinin hangi hızda ve hangi maliyetlerle gelişeceğine bağlı olacak.