Nvidia, Çin pazarına özel geliştirilen H20 yapay zeka çiplerinin ihracatında ABD hükümetinin getirdiği süresiz lisans zorunluluğu nedeniyle ciddi bir darbe aldı. Alınan yeni önlemler yalnızca ticari değil, jeopolitik anlamda da yankı uyandıracak gibi görünüyor.
ABD Ticaret Bakanlığı, Nvidia’nın H20 olarak bilinen en gelişmiş yapay zeka çipinin Çin’e ihracatı için süresiz bir lisans şartı getirdi. Nvidia’nın yaptığı resmi açıklamaya göre, bu kısıtlama şirketin 2026 mali yılı birinci çeyreği itibarıyla 5,5 milyar dolarlık bir yükümlülük altına girmesine neden oldu. Şirketin hisseleri haberin ardından uzun vadeli işlemlerde yaklaşık yüzde 6 değer kaybetti. Benzer ürünler geliştiren AMD’nin hisselerinde de yüzde 7’lik bir düşüş yaşandı.
Çipler Jeopolitik Çekişmenin Odağında
H20 çipi, Nvidia’nın daha önceki ABD ihracat kısıtlamalarını aşmak için özel olarak geliştirdiği bir modeldi. Üst düzey model eğitiminde en gelişmiş çipler kadar güçlü olmasa da, çıktı üretiminde rekabet gücünü koruyarak Çinli teknoloji şirketlerinin ilgisini çekmeyi başarmıştı. Özellikle 2024’ün ilk aylarında Çin merkezli yapay zeka girişimlerinden gelen talebin hızla arttığı bildiriliyordu.
Ancak ABD’li yetkililer, H20’nin Çin’de özellikle süper bilgisayar sistemlerinde kullanılabileceği yönündeki endişeleri nedeniyle yeni lisans zorunluluğu getirdi. İddialara göre, bu çipler Çin merkezli yapay zeka girişimi DeepSeek’in “akıl yürütme” yeteneğine sahip olan ve ABD pazarında ciddi etki yaratan R1 modelini eğitmekte kullanılmış olabilir. Bu durum, Washington’un teknoloji transferine yönelik hassasiyetini bir kez daha gündeme taşıdı.
Sadece Nvidia Değil, AMD de Hedefte
Yeni düzenleme yalnızca Nvidia’yı değil, rakip AMD’yi de kapsıyor. Bakanlık, AMD’nin MI308 modeli ve benzer performanstaki diğer çiplerin de Çin’e ihracatı için lisans gerekliliği getirdi. Bu hamle, ABD’nin ileri seviye yapay zeka teknolojilerinin stratejik rakip ülkelere erişimini sınırlamak konusundaki kararlılığını ortaya koyuyor.
Nvidia, ABD hükümeti tarafından 9 Nisan’da bilgilendirildiğini ve 14 Nisan itibarıyla lisans zorunluluğunun süresiz olarak yürürlüğe girdiğini duyurdu. Şirket, hangi durumlarda lisans alınabileceğine dair henüz net bir rehber sunulmadığını da vurguladı.
Trump’la Görüşme ve Yatırım Sözü Tesadüf mü?
Öte yandan dikkat çekici bir gelişme, Nvidia CEO’su Jensen Huang’ın geçtiğimiz hafta ABD Başkanı Donald Trump ile Mar-a-Lago’daki akşam yemeği sırasında bir araya gelmesi oldu. NPR’nin haberine göre Huang, bu görüşmede Nvidia’nın ABD’deki yapay zeka veri merkezlerine yatırım yapacağını belirterek H20 üzerindeki kısıtlamalardan muaf tutulmayı ummuş olabilir. Nitekim Nvidia, geçtiğimiz günlerde yaptığı bir duyuruda önümüzdeki dört yıl boyunca ABD’de yapay zeka çipi üretimi için yüz milyonlarca dolarlık yatırım yapacağını açıkladı. Ancak uzmanlar, yatırım planlarının ayrıntılarının belirsizliğine dikkat çekiyor.
Ekonomik Yansımalar ve Stratejik Sorular
Şirketin 5,5 milyar dolarlık zarar kaleminin büyük bir kısmı, halihazırda depolarda bulunan çip stokları, Çinli alıcılarla yapılan anlaşmalar ve bu pazara özel üretim hazırlıklarını kapsıyor. Nvidia, bu maliyetin mevcut mali çeyrek sonuçlarına yansıyacağını belirtti.
ABD’nin bu adımı, yalnızca bir teknoloji şirketinin gelirlerini değil, aynı zamanda küresel yarı iletken tedarik zincirinin geleceğini de etkileme potansiyeline sahip. Çin pazarında hızla büyüyen yapay zeka şirketleri için bu tür çipler stratejik birer kaynak haline gelirken, Batı dünyasında ise bu teknolojilerin ulusal güvenlik unsuru olarak ele alınması giderek belirginleşiyor.
Teknoloji Savaşında Yeni Perde
Nvidia’nın H20 çiplerine yönelik ihracat kısıtlaması, yalnızca bir şirketin ticari faaliyetleriyle sınırlı kalmayacak kadar derin bir etkiye sahip. Yapay zeka rekabeti, artık sadece yazılım algoritmaları ya da veri setleri üzerinden değil, donanım üstünlüğü ve uluslararası teknoloji politikaları üzerinden şekilleniyor. ABD’nin bu adımı, Çin ile teknoloji eksenli jeopolitik mücadelesinde yeni bir sayfanın açıldığını gösteriyor.
Gözler şimdi hem Nvidia’nın yeni yol haritasında hem de Çin’in bu duruma vereceği teknolojik ve politik yanıtta olacak.
