Teknoloji dünyasının en büyük isimlerinden Meta, sosyal medya tahtını korumak için yıllardır süren çetin bir rekabetin tam ortasında. Instagram CEO’su Adam Mosseri’nin Washington’daki federal mahkemede verdiği ifade, şirketin TikTok karşısında yaşadığı baskıyı tüm açıklığıyla gözler önüne serdi. TikTok’un yükselişiyle birlikte, kullanıcı ilgisinde dramatik düşüşler yaşayan Instagram’ın, hayatta kalmak için geçirdiği dönüşüm süreci artık sadece teknoloji gündeminin değil, aynı zamanda ABD Federal Ticaret Komisyonu tarafından yürütülen antitröst davasının da merkezinde. Mosseri’nin ifadesi, rekabetin nasıl bir varlık-yokluk savaşına dönüştüğünü net bir şekilde ortaya koydu: “Ya büyüyorsun ya da yavaş yavaş ölüyorsun.”
“Ya Büyürsün Ya Da Yavaş Yavaş Ölürsün”
2018 yılında Instagram’ın başına geçtiğinde, Adam Mosseri’yi bekleyen tablo iç açıcı değildi. Kullanıcı etkileşimi düşüyordu, genç kullanıcılar platformdan uzaklaşıyor, TikTok’un yıldızı her geçen gün daha da parlıyordu. Mahkemede konuşan Mosseri, 2020’nin başlarında ekibine yazdığı uyarıyı hatırlattı: “Uyum sağlamamız ve bunu hızlı yapmamız gerek. Çünkü ya büyüyorsun ya da yavaş yavaş ölüyorsun.”
Instagram’ın bu dönemde yaşadığı dönüşüm, sadece algoritma güncellemeleri ya da kullanıcı arayüzü değişikliklerinden ibaret değildi. TikTok’un yükselişi, sosyal medya rekabetini yeniden tanımlamış, Meta gibi devleri temel iş modellerini sorgulamaya zorlamıştı.
Reels ve Algoritmaların Yükselişi
Mosseri’nin ifadesine göre Instagram, TikTok’a karşı rekabet edebilmek adına Reels özelliğini hayata geçirdi ve bu formatın başarısı, yapay zekâ destekli öneri sistemlerinin gelişmesiyle mümkün oldu. Ancak bu başarı, TikTok’un önlenemez yükselişini tamamen durduramadı. “TikTok, hâlâ karşılaştığımız en sert rekabet” diyor Mosseri.
İlginç bir şekilde, platformlar giderek birbirine benzemeye başladı. TikTok, Instagram gibi daha fazla sosyal bağlantı öğesi entegre etmeye çalışırken; Instagram, eğlence odaklı video içeriklere daha fazla yer verdi. Mosseri, bu karşılıklı dönüşümü “şu anda olduğumuz kadar katılımcı” ifadesiyle özetledi. Eskiden TikTok, yalnızca arkanıza yaslanıp içerik tükettiğiniz bir platformken, artık arkadaşların videolarını izlemeye teşvik eden sosyal unsurlar da barındırıyor.
Meta’nın İç Çatışmaları ve Taktiksel Dönüşüm
ABD Federal Ticaret Komisyonu’nun sunduğu yeni belgeler, Meta’nın üst düzey yöneticilerinin bile TikTok’un karşısında zorlandığını itiraf ettiğini ortaya koyuyor. Şubat 2022 tarihli belgelerde, CEO Mark Zuckerberg’in Facebook’u “ivmesini kaybetmiş bir rakip” olarak tanımladığı, Adam Mosseri’nin ise “Facebook artık varsayılan keşif motoru değil” dediği görülüyor.
Mosseri, özellikle TikTok’un %100 video formatına sahip olması nedeniyle Meta’nın farklılaşmakta zorlandığını belirtmiş. Ayrıca TikTok’un yalnızca sosyal medya platformlarını değil, YouTube, Netflix ve geleneksel TV gibi diğer medya devlerini de tehdit ettiğini vurgulamış.
Zuckerberg ise aynı belgelerde, TikTok’un arkadaşların aynı içerikleri görmesiyle “paylaşılan bir bağlam hissi” yarattığını, bu yönüyle Facebook’tan daha sosyal bir deneyim sunduğunu kabul etmiş.
Mahkemede “Tekelleşme” Tartışması
Ancak bu itiraflar, ABD Federal Ticaret Komisyonu’nun Meta’ya yönelttiği asıl suçlamanın merkezinde yer alıyor. Kurum, Meta’nın Instagram ve WhatsApp gibi şirketleri satın alarak piyasada rekabeti engellediğini, bu yolla bir sosyal medya tekeli oluşturduğunu öne sürüyor.
Mosseri’nin ifadesi, Instagram’ın Meta tarafından satın alınmasının, her iki taraf için de “tüm zamanların en iyi satın alımlarından biri” olduğunu savunuyor. Mosseri, Facebook’un kaynakları ve deneyimi sayesinde Instagram’ın büyüyebildiğini, buna karşılık Facebook’un da Instagram kurucularının yenilikçiliğinden faydalandığını ifade etti.
Yine de Instagram’ın eski CEO’su Kevin Systrom’un, Facebook’un Instagram lehine kaynakları çektiği yönündeki ifadeleri, ABD Federal Ticaret Komisyonu’nun Meta’nın agresif genişleme stratejilerini sorgulamasına yol açtı.
Mosseri ise iki taraf arasında köprü olduğunu belirtti: “Eskiden Instagram’dan kendi şirketimiz olarak bahsederdik, artık öyle değil.” Instagram’ın kültürel olarak Meta’dan uzaklaştığını kabul etse de, dönüşüm sürecinin hem zorluklar hem de fırsatlar barındırdığını söyledi.
Sosyal Medya Nereye Evriliyor?
Bugün sosyal medya, sadece arkadaşlarla bağlantı kurmanın ötesine geçti. Video içerikler, yapay zekâ destekli algoritmalar ve yeni tüketim alışkanlıkları, platformları yeniden şekillendiriyor. Instagram, bu dönüşümde ayakta kalmaya çalışıyor; TikTok ise yalnızca rakiplerini değil, sektörün tamamını yeniden tanımlıyor.
Mosseri’nin ifadesiyle: “Arkadaşlar hâlâ Instagram deneyiminin önemli bir parçası. Ancak uygulama büyüdükçe, arkadaş içeriklerine ayrılan alan kaçınılmaz olarak azalıyor.”
Meta, ABD Federal Ticaret Komisyonu davasında sadece geçmişteki satın almaları savunmuyor; aynı zamanda sosyal medya evriminin doğasına dair bir argüman ortaya koyuyor: Değişmeyen şirketler hayatta kalamaz. Ama mahkemenin, bu evrimin rekabet yasalarıyla ne kadar uyumlu olduğuna karar vermesi gerekecek.
